Ziet u steeds vaker ongeopende rekeningen liggen bij uw vader of moeder? Of maakt u zich zorgen over uw partner omdat hij/zij steeds de pincode vergeet? Dan is het goed om uw naaste te gaan helpen voordat er tegen financiële problemen aangelopen wordt. Maar hoe doet u dat op een goede manier?

Mensen met dementie kunnen moeite hebben met het beheren van geldzaken en het nemen van de juiste  financiële beslissingen. Maar dat betekent niet dat hij of zij helemaal niets meer zelfstandig kan regelen. U kunt helpen om de geldzaken te regelen, zonder dat u het helemaal overneemt. Iemand met beginnende dementie kan vaak, met de juiste ondersteuning, nog een zelfstandig leven leiden. Pas als de dementie erger wordt, is het verstandig om de geldzaken helemaal over te nemen.

Signalen

Hieronder volgen enkele signalen waar u op kunt letten om te zien of iemand met dementie moeite heeft met geldzaken:

• Vergeten van betalingen: Als de persoon vergeet rekeningen te betalen of niet op tijd betaalt, kan dit een teken zijn dat ze moeite hebben met het beheren van hun geldzaken. Misschien lukt (internet)bankieren ook niet meer.
• Verwarring over rekeningen: Als de persoon verward lijkt over rekeningen en bankafschriften, kan dit een teken zijn dat ze moeite hebben met het begrijpen van financiële informatie.
• Problemen met tellen en onthouden: Als de persoon moeite heeft met tellen of geld teruggeven tijdens het winkelen, kan dit een teken zijn van moeite met geldzaken. En als uw naaste de pinpas vaak kwijt is of geen pincode meer kan onthouden, is dat vaak ook een teken.
• Onverklaarbare uitgaven: Als de persoon onverklaarbare uitgaven heeft, zoals grote bedragen op de bankafschriften die ze zich niet kunnen herinneren, kan dit een teken zijn van financiële verwarring.
• Overdreven uitgavenpatroon: Als de persoon ongebruikelijk hoge bedragen uitgeeft of vaker winkelt dan normaal, kan dit een teken zijn dat ze de controle over hun uitgavenpatroon verliezen.
• Veranderingen in financieel gedrag: Als de persoon plotseling veranderingen vertoont in hun financieel gedrag, zoals grote sommen geld weggeven of ongebruikelijke aankopen doen bijvoorbeeld een overdreven duur cadeau voor een (klein)kind, kan dit een teken zijn van moeite met geldzaken.

Maar er zijn ook andere risico’s die u misschien minder snel opmerkt. Iemand kan ook rekeningen twee keer betalen of grote bedragen pinnen. Of geld weggeven aan vreemden of geld verstoppen. Als uw naaste dit doet, heeft hij of zij uw bescherming nodig.

Stel voor om mee te kijken

Het is misschien lastig om voor de eerste keer over geldzaken te praten met uw naaste. Iemand die altijd zelfstandig zijn of haar financiën heeft geregeld, geeft dat meestal niet graag uit handen. Misschien vindt uw naaste het steeds lastiger worden om met geld om te gaan, maar probeert hij of zij dat voor u te verbergen. Dan is het belangrijk dat u er zelf naar vraagt. Dat kan op verschillende manieren.

Misschien is er een duidelijke aanleiding om over geld te beginnen. Ziet u bijvoorbeeld een ongeopende envelop liggen? Vraag of uw naaste weet wat erin zit. Vertel dat het belangrijke post kan zijn en stel voor om samen te kijken wat het is. Vraag of er ergens anders nog brieven liggen. U kunt ook een stapje verdergaan en voorstellen om voortaan samen brieven open te maken. Of u kunt samen het postadres laten veranderen, zodat de brieven voortaan bij u worden bezorgd.

U kunt ook gewoon vragen hoe uw naaste het vindt om geldzaken alleen te moeten regelen. Lukt dat nog, of levert dit soms problemen op? Ziet uw naaste er tegenop om met geldzaken aan de slag te gaan? Maakt hij of zij zich zorgen over geld? Stel uw naaste gerust en bied aan om te helpen. U kunt bijvoorbeeld een keer meekijken als er een rekening betaald moet worden. Ook kunt u de af- en bijschrijvingen bekijken, om te zien of er onverwachte betalingen zijn gedaan. Zo krijgt u een beter beeld van wat uw naaste nog kan.

Hieronder volgen enkele manieren waarop u iemand met dementie kunt helpen met geldzaken:

• Maak een overzicht van de financiële situatie
  Maak een lijst van alle bankrekeningen, creditcards, en andere financiële verplichtingen en maak een budget. Door een overzicht te maken, krijgt u een duidelijk beeld van de financiële situatie.
• Automatiseer betalingen
  Stel automatische betalingen in voor vaste lasten zoals huur, hypotheek, gas, water en licht, en telefoonrekeningen. Dit voorkomt dat de persoon met dementie betalingen vergeet en zorgt ervoor dat rekeningen op tijd worden betaald.
• Vermijd complexe financiële producten
  Vermijd complexe financiële producten zoals beleggingen, verzekeringen en hypotheken. Ze zijn vaak moeilijk te begrijpen en kunnen leiden tot verwarring en stress.
• Stel limieten in voor uitgaven
  Stel samen met de persoon met dementie limieten in voor uitgaven en maak afspraken over hoeveel geld er elke maand kan worden uitgegeven.
• Maak gebruik van begeleiding
  Schakel een financieel adviseur in die ervaring heeft met het werken met mensen met dementie. Zij kunnen helpen bij het beheren van geldzaken en het nemen van financiële beslissingen.
• Zorg voor een veilige opslagplaats voor waardevolle spullen
  Bewaar belangrijke documenten, zoals paspoorten, bankafschriften en eigendomscertificaten op een veilige plek waar ze niet kunnen worden gestolen of verloren.
• Wees alert op financieel misbruik
  Mensen met dementie zijn kwetsbaar voor financieel misbruik. Wees alert op tekenen van financiële uitbuiting en neem onmiddellijk maatregelen als u vermoedt dat er sprake is van financiële uitbuiting.

Het is belangrijk om de persoon met dementie te betrekken bij het beheer van hun geldzaken, en om hen te laten weten dat ze nog steeds controle hebben over hun financiën. Zorg ervoor dat u geduldig en begripvol bent en dat u de persoon met dementie zo veel mogelijk betrekt bij financiële beslissingen.

Als het erger wordt

Als uw naaste de diagnose dementie heeft gekregen, is het verstandig om zo snel mogelijk een volmacht te regelen. Op dat moment kan uw naaste nog zelf beslissen wie hij of zij als gevolmachtigde wil en wat die persoon mag doen. Een gevolmachtigde kan bijvoorbeeld meekijken op de rekening en geld pinnen. Uw naaste kan dit ook nog zelf, dus u hoeft de geldzaken niet meteen helemaal over te nemen. Een volmacht kan een goede manier zijn om bij beginnende dementie een vinger aan de pols te houden. U kunt dit bij de bank regelen.

Bij (naderende) wilsonbekwaamheid moet er nog veel meer geregeld worden dan alleen een volmacht. Via Vierstroom Ledenservice kan samenwerkingspartner Hereditas u daarbij adviseren en helpen. Klik hier voor meer informatie daarover.

Merkt u dat uw naaste echt niet meer met geld kan omgaan? Dat kan het moment zijn om bewindvoering aan te vragen. De rechter kan een bewindvoerder aanwijzen als iemand wilsonbekwaam is. Als u naaste onder bewind wordt gesteld, kan hij of zij niet meer zelf bankzaken regelen. Dat doet de bewindvoerder voortaan.

Bespreek uw rol met familie

Geldzaken regelen voor iemand met dementie kan gevoelig liggen in de familie. Het kan ook gebeuren dat uw naaste u gaat beschuldigen van diefstal of het kwijt maken van geld. Wilt u uw vader of moeder gaan helpen, bespreek dit dan met de andere familieleden en vraag of zij u steunen. Nog beter is het om dit samen met een ander familielid te doen. Zorg voor een goede financiële administratie. Bewaar bonnen en zorg dat u kunt aantonen waar het geld naartoe is gegaan.

Bescherm uw naaste voor financieel misbruik

Financieel misbruik komt vaak voor, niet alleen door criminelen. Soms zijn het juist bekenden die misbruik maken van kwetsbare ouderen. Uw bank geeft tips hoe u uw naaste hiertegen kunt beschermen. Neem voor de tips contact op met uw bank. 

(Bron: ikwoonleefzorg.nl, dementie.nl)