Steeds meer mensen willen een mantelzorgwoning in hun tuin voor een naaste. Vaak heb je daar geen vergunning voor nodig. Wat is een mantelzorgwoning precies en welke regels gelden ervoor?

Wat is een mantelzorgwoning?

Een mantelzorgwoning is een aparte woning op je eigen terrein. Deze woning is voor degene die je verzorgt. Maar je kunt er ook zelf in wonen, terwijl degene die je verzorgt in het hoofdgebouw woont.

Je kunt een kant-en-klare mantelzorgwoning in je tuin laten plaatsen, een aanbouw bouwen, of een bestaand bouwwerk, zoals een garage, ombouwen.

Als je naaste naar een verpleeghuis verhuist of overlijdt, moet de mantelzorgwoning verwijderd worden of de keuken, badkamer en toilet eruit gehaald worden.

Vergunningvrij

Je hebt geen vergunning nodig voor een mantelzorgwoning als je voldoet aan de voorwaarden. Het is wel slim om de gemeente op de hoogte te stellen van je plannen.

Controleer op www.omgevingsloket.nl of je plannen vergunningvrij zijn. Als je toch een vergunning nodig hebt, kun je die ook via dit loket aanvragen.

Let op: Bij beschermd dorps- of stadsgezicht of een monument heb je altijd een vergunning nodig.

Voorwaarden

Je moet voldoen aan de algemene voorwaarden voor bijbehorende bouwwerken:

• De woning mag vergunningvrij op het achtererf en als je nog voldoende ruimte hebt.
• Je mag een bestaand bijgebouw ombouwen tot mantelzorgwoning.
• In het buitengebied zijn extra mogelijkheden voor verplaatsbare units tot 100 m².
• De woning moet voldoen aan het Bouwbesluit (veiligheid, gezondheid, milieu en isolatie).

Belangrijke regels

• Er moet sprake zijn van intensieve mantelzorg. De gemeente kan om een verklaring van een arts of verpleegkundige vragen. Huisartsen geven geen verklaringen meer af. Hoe toon je dan aan dat je mantelzorger bent? Klik hier. 
• Zowel de zorgvrager als de mantelzorger mag in de mantelzorgwoning wonen.
• De woning mag door één huishouden (maximaal twee personen) bewoond worden.
• Alleen de begane grond mag als leefruimte worden gebruikt.
• Een bestaande ombouw hoeft niet aan de vergunningvrije bouwvoorwaarden te voldoen.
• De woning mag alleen op je achtererf staan en niet op ander type grond.

Hoe kom je aan een mantelzorgwoning?

• Verbouwing bestaand gedeelte: Je kunt een bestaande ruimte, zoals een garage, ombouwen. Vraag offertes aan bij aannemers.
• Mantelzorgwoning kopen: Bedrijven bieden verschillende mantelzorgunits aan die je kunt aanpassen aan je wensen. De kosten variëren van €50.000 tot €150.000.
• Mantelzorgwoning huren: Er zijn bedrijven waar je mantelzorgwoningen kunt huren of via een koop-lease-constructie kunt financieren.
• Lenen of hypotheek verhogen: Voor de aanschaf van een mantelzorgunit kun je soms je hypotheek verhogen of een lening afsluiten. Bespreek dit met je bank.
• Mantelzorgwoning bij een huurwoning: Ook huurders kunnen soms een mantelzorgwoning plaatsen. Ga in gesprek met je woningcorporatie om de mogelijkheden te bespreken.

Mantelzorgwoning en WOZ waarde

Een mantelzorgwoning heeft een eigen WOZ-waarde, omdat het een apart WOZ-object is. Dit betekent dat je ook onroerendezaakbelasting (OZB) moet betalen. Wie de OZB moet betalen, hangt af van wie de eigenaar is van de mantelzorgwoning:

• Eigen woning van de bewoners:
  Als de bewoners van de mantelzorgwoning de eigenaar zijn, betalen zij de OZB.
• Eigendom van de hoofdwoning:
  Als de mantelzorgwoning eigendom is van de bewoners van de hoofdwoning, bijvoorbeeld omdat het een omgebouwde schuur is, krijgen zij twee WOZ-beschikkingen en twee OZB-aanslagen: één voor de hoofdwoning en één voor de mantelzorgwoning.
• Buitengebied en uitzonderingsregel:
  Als de mantelzorgwoning in het buitengebied staat en valt onder de uitzonderingsregel van 100 m² extra voor mantelzorg, moet de woning na afloop worden verwijderd. In dat geval telt de mantelzorgwoning niet mee bij het bepalen van de WOZ-waarde.

Heb je vragen over de WOZ-waarde of OZB, neem dan contact op met je gemeente.